น้องหล่าเอ้ย...
เจ้าผู้ฟืมซาวห้า ขันดีเนื้อถี่ถี่..
อ้ายอยากมีเส้นด้าย ให้นางน้องตั่มทอ..
เจ้าสิพอใจอ้าย ตนชายแสวงใส่..แน่บ้อ
หรือตี๋หว่าด้ายบ่ใส หือหว่าไหมบ่ย้อมบ่ยอมให้ใส่ฟืม ซั่นบ้อน้องหล่า
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
จากคำผญาเกี้ยวสาว ที่ปรากฏด้านบน ชายหนุ่มได้เอื้อนเอ่ย ชมหญิงสาวที่เขาชอบพอว่า ค่องงาม เสมือนหนึ่งว่าเป็นฟืมซาวห้า และจินตนาการว่าตัวเองเป็นเส้นด้ายอยากสอดทอเข้าไปในฟืม นั้น..
ในสมัยก่อน เสื้อผ้าที่ใช้สวมใส่ส่วนมากจะมาจากการทอด้วยมือ ก่อนจะได้ผืนผ้ามาต้องผ่านกรรมวิธีและเครื่องมือหลายชนิด และจะแตกต่างกันพอสมควรระหว่างเน้ือผ้าที่เป็นผ้าที่ทอจากใยฝ้ายหรือผ้าฝ้าย และผ้าที่ทอจากใยไหมหรือผ้าไหม เครื่องมือที่สำคัญอย่างหนึ่งที่ใช้ในการทอผ้าก็คือ "ฟืม" ซึ่งทำจากไม้เน้ือดีและด้ายที่คงทน
การผลิตและกำหนดขนาดของฟืมเป็นกรรมวิธีที่อธิบายได้ ถือว่าเป็นภูมิปัญญาอันน่าทึ่งของคนสมัยก่อน และคนลาวและคนอีสานก็คือผลผลิตของการสืบทอดภูมิปัญญานั้นต่อกันมาเรื่อย ๆ
"ฟืมซาวห้า" มีที่มาอย่างไร ... ผมได้อ่านหนังสือเก่า ๆเล่มหนึ่งชื่อ "กาละนับม้ือส่วย" ของท่านมหา สวิง บุญเจิม ปธ.๙ MA ในในหนังสือเล่มนั้น ได้กล่าวถึงฟืม ท่านผู้เขียนได้ทำ อรรถอธิบายที่มาของฟืมซาวห้าเอาไว้ ดังนี้
"ฟืมซาวห้า" คือฟืมที่มีขนาดทอผ้าได้ ๒๕ "ควม" หลักการนับมีว่า ๒ เส้นฝ้าย เป็น ๑ "เขา" ๒ เขา (คือ ๔ เส้นฝ้าย เครือหูก) เป็น ๑ ควม ที่ว่าฟืมเก้า ฟืมสิบ ฟืมซาวห้า ฟืม ๓๐ นับควมนี้เป็นหลัก คือ ๙ ควม เรียกว่า ฟืม ๙ ๑๐ ควม เรียกว่าฟืม ๑๐ ๒๕ ควม เรียกว่า ฟืม ๒๕ หรือ ซาวห้า ๓๐ ควม เรียกว่า ฟืม ๓๐
"เขา" คือ อะไร ผู้เขียนได้อธิบายคำว่า "เขา" ที่เป็นองค์ประกอบของควม ว่า "เขา" คือฝ้ายที่เกาะเส้นด้ายกับไม้เหยียบหูกสำหรับเหยียบประสานให้เส้นด้ายขัดกันไม่อยู่ในร่องเดียวกัน ผ้าที่ทอจึงเน้ือแน่นด้ายไม่หลุดออกจากกัน
สรุปว่า ที่กล่าวมานั้น เราได้รู้ที่มาของ ขนาดชนิดของฟืม และรู้ที่มาของฟืมซาวห้า (๒๕) รู้จักคำว่า "เขา" หรือ "ขาหูก" ซึ่งเป็นองค์ประกอบของฟืม
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น